1. INLEIDING:
Iemand
het nou onlangs in die pers gesê dat witmense in Suid-Afrika, ʼn bedreigde
spesie is en dan wil ek daarby voeg – praat nie eens van mense wat Gereformeerd
in hul teologiese oortuigings is nie en dan kan ons nóg verder gaan en dalk ook
sê, dat Gereformeerde Baptiste onder spesifiek die Afrikaner ʼn bykans uitgestorwe
spesie is.
Ek dink nie ek oordryf as ek sê dat
die meeste indien nie almal van ons nie, deesdae baie gereeld bedreig voel,
veral ook as ons sien hoe haat en wantroue tussen rasse, dikwels oorkook en
veral toeneem. In ʼn wetenskaplike studie wat nou onlangs deur die “Gauteng City-Region Observatory (GCRO)”
in samewerking met die Universiteit van die Witwatersrand uitgevoer is, is
bevind dat die hoeveelheid swartmense wat sê dat hulle witmense nooit sal
vertrou nie, toegeneem het van 68% in 2009 tot 73% in 2013; witmense wat
swartmense nie vertrou nie het in die ooreenstemmende tyd van 40% tot 44%
toegeneem. Kleurlinge en Indiërs stem saam – die persentasie onder hulle is
onderskeidelik 55% en 61% (http://citizen.co.za/228709/blacks-whites-dont-trust-survey/).
Met sulke statistiek, kan ʼn mens baie
maklik sê, “wat se kans het ons op
versoening en vrede? Wat se kans het ons dat geweld op wittes sal afneem, ens?
Kan die politici, of die weermag of polisie aan ons enige sekuriteit, of
uitkoms bied?”
As ons as gelowiges egter so redeneer,
is dit die verkeerde reaksie – As ons dit vra, is dit die verkeerde vrae wat
ons vra, want ongeag wat die situasie ook al mag wees; ongeag wat wetenskaplike
navorsing en statistiek ook al mag sê, ons moet op ʼn ander plek wees en ons
moet op ʼn ander plek soek vir oplossings en gemoedsrus. Dawid het ʼn bietjie
meer as 3000 jaar gelede, ʼn soortgelyke situasie ervaar en hy verskaf aan ons
die oplossing en antwoord.
2.
SKRIFLESING:
Ps.62:1-12 ~ Vir die koorleier. ’n Belydenis. ’n Psalm van Dawid.
2Net by God vind ek rus, van Hom kom my
redding. 3Net Hy is my rots en my redding, my veilige vesting, sodat
ek vas en stewig staan. 4Hoe lank wil julle almal nog beskuldigings
bly slinger en my probeer doodmaak, ’n man wat reeds is soos ’n muur wat wil
omval, ’n klipmuur wat omgestoot word? 5Hulle probeer my uitwerk;
hulle skep behae in leuens; met die mond seën hulle, in die hart vervloek
hulle. Sela
6Net by God vind ek rus, want op Hom
vertrou ek. 7Net Hy is my rots en my redding, my veilige vesting,
sodat ek stewig staan. 8God is my redding en my krag. Hy is my rots,
my sterkte, God is my toevlug. 9Vertrou altyd op Hom, my volk, stort
julle hart voor Hom uit!
God is vir ons ’n toevlug.
Sela
10Mense is verganklik, mense is niks: op
’n skaal wys hulle geen gewig nie, saam is hulle minder as niks. 11Moenie
op geweld vertrou nie; roof sal jou niks in die sak bring nie. As jou rykdom
toeneem, moenie dat dit jou te na aan die hart lê nie. 12Een ding
het ek God hoor sê, nee, twee: dat net God mag het 13en ’n mens net
op U, Here, kan vertrou, en dat U met elkeen handel volgens sy verdienste.
3.
SAMESTELLING
EN KONTEKS:
In die meeste ander vertalings van die
Bybel lees ons die opskrif van hierdie Psalm soos volg, “VIR die musiekleier;
op die wysie van: Jedútun. ’n Psalm van Dawid.” Hierdie Psalm van Dawid is waarskynlik deur ʼn baie bekende koormeester
in Dawid se tyd, getoonset – ʼn man van Jerusalem met die naam Jedútun.
Die Psalm is in drie dele, of stansas van
vier verse elk verdeel, nl. vv.2-5; 6-9 en 10-13.
Dit is baie moeilik om ʼn datum aan
hierdie Psalm te koppel en baie kommentators waag dit nie eens om daaroor te
spekuleer nie.
4.
1ste
STANSA – DAWID SE VERTROUE (vv.2-5):
In die eerste
stansa van die Psalm spreek Dawid ʼn weeklaag (“lament”)
uit,
maar sy vertroue oorskadu egter sy weeklaag en hy spreek selfs verbasing uit
oor die situasie.
·
God
is sy sterkte (vv.2-3):
Dawid en die
volk word bedreig deur ʼn vyand – dalk die Babiloniërs, wat hulle wil vernietig
en wegvoer in ballingskap, of mense in sy binnekring, wat ek dink die
waarskynlike vyand hier ter sprake is – ons sal netnou sien wie dit hoogs
waarskynlik was (v.5).
Dawid wag egter in
stilte en vertroue op die Here en dit is nie soseer op grond van sý “groot”
geloof nie, maar eerder op grond van wie en wat God is, want Dawid vermeld
voortdurend in hierdie kort Psalm, bepaalde attribute (karaktereienskappe) van God en omdat sy God is wie Hy is, plaas hy sy vertroue in niemand
anders nie.
In v.2 sê Dawid
dat hy net by God rus vind. Die OAV sê dat Dawid “stil” is ~ Ja, my siel is stil tot God. Die ESV sê ~ For
God alone my soul waits. Hoe moet ons hierdie woord “rus” of “stil”, of “wag” verstaan? Die
Hebreeuse woord wat hier gebruik word, is דּוּמִיָּה [duwmiyah
/doo·me·yaw/] en kom van die
woord דָּמָה [damah /daw·mam/]. Dit kan dus beteken dat Dawid bloot
net kalm is, maar dit kan ook beteken dat hy in stilte wag op ʼn antwoord of
reaksie van God. Hoe dit ook al sy, Dawid wil vir ons hier sê dat hy in stilte (van stem) en kalmte (van hart), in vertroue
wag op die Here. Dawid is dus vas oortuig dat God hom sal bevry van sy vyand en
dit is die punt van hierdie tweede vers – “my redding kom van God alleen”.
Vers 3 is
gelaai met beskrywings van God se attribute en dit vorm die basis vir sy vaste
vertroue en geloof in God. Ook hierdie vers begin soos die vorige een met, net
Hy....
Daar is drie eienskappe van die Here wat
Dawid hier besing. Eerstens sê hy dat die Here, sy rots is en dit impliseer dat
God die Voorsiener is van Dawid se sterkte en sy geloof, so asof hy sê dat hy
sy lewe bou op ʼn vaste rots. Dit herinner aan Jesus se woorde in Matt.7:24 ~ Elkeen dan wat hierdie woorde van My hoor en
daarvolgens handel, kan vergelyk word met ’n verstandige man wat sy huis op
rots gebou het. Ook Jesus
se woorde in Matt.16:18 ~ En Ek sê
vir jou: Jy is Petrus, en op hierdie rots sal Ek my kerk bou, en die magte van
die doderyk sal dit nie oorweldig nie.
Die tweede uitdrukking wat hy gebruik is,
...my redding. Hy het hierdie uitdrukking ook in v.2 gebruik, maar daar het hy sy
eie redding uit die vyand se hande beskryf – hier verwys hy egter nou na God se
reddende genade – God is verteenwoordigend van alles wat redding impliseer –
alle redding kom dus van God en nét van Hom alleen. God is dus Dawid se Rots
van redding.
Die derde uitdrukking is ...my veilige
vesting. Die
meeste Engelse vertalings praat hier van “my fortress”, of “my high
tower”. Dit alles dui maar net ʼn plek aan waar jy veilig is en beskerming
ervaar. Dawid wil dus hierdeur sê dat God sy Beskermer is en dat hy in Hom
veilig is en daarom kan hy met sekerheid sê dat hy vas en stewig staan; dat hy
nie sal wankel soos die OAV sê nie. Die meeste Engelse vertalings sê, “I
shall not be greatly shaken” en die nuwe ADV (Afrikaanse
Direkte Vertaling) vertaal dit met, ...ek sal nie maklik wankel nie. Dawid sê dus in
v.3 dat hy nie sal wankel nie, omdat sy beskerming en redding geleë is in die
stewige Rots, God Almagtig.
·
Sy
krisis (vv.4-5):
In vv.4-5 verwys Dawid na die krisis wat
hy in die gesig staar. Hy begin deur ʼn retoriese vraag te vra ~ Hoe lank wil
julle almal nog beskuldigings bly slinger en my probeer doodmaak... Dawid wys derhalwe
daarop dat hy die vyand se primêre teiken is – hulle wil hom onttroon en dood
hê, trouens die Hebreeus hier is baie kru en sê eintlik dat sy vyande hom wil
slag.
Die ergste van alles is dat Dawid in homself ook aan sy einde voel –
dalk was hy depressief oor iets, of dalk sieklik, want hy beskryf homself as ~
...’n man
wat reeds is soos ’n muur wat wil omval, ’n klipmuur wat omgestoot word? Hierdie
uitdrukking van Dawid staan in skrille kontras met wat die Here in Jer.15:20 deur
Jeremia t.o.v. die koningshuis belowe het ~ Ek maak jou vir hierdie volk ’n
bronsmuur waardeur hulle nie kan dring nie; hulle sal teen jou veg, maar hulle
sal jou nie oorweldig nie, want Ek is by jou, sê die Here, Ek sal jou help en
jou red.
Dawid gaan egter voort en nou praat hy
nie meer met die vyand nie, maar ván die vyand en hy sê dat hulle ʼn behae daarin
skep om hom van sy koningskap te stroop (ESV ~ They have counseled only to
thrust him down from his high position). Hy sê dat hulle leuens
oor hom vertel ten einde hom in onguns te bring. Dit wil dus lyk asof sy vyand
tog dalk mense in sy binnekring is, want indien die Babiloniërs leuens oor hom
sou versprei, sou Dawid se eie mense dit tog nie geglo het nie. Koning Dawid sê
dat hierdie mense dubbelhartig is – hulle is vals en huigelagtig, want voor hom
seën hulle hom (ʼn buitelandse mag sou dit tog ook nie
gedoen het nie), maar agteraf
vervloek hulle hom – die Hebreeuse woord vir vervloek sê so lekker – קָלַל [qalal /kaw·lal/].
Sela – wees stil en oordink dit.
5.
2de
STANSA – DAWID SE VERMANING (vv.6-9):
Ons sien dat hierdie tweede stansa ʼn
basiese herhaling van die eerste stansa is – in die eerste word die fokus
gevestig op Dawid se vyande en die feit dat hy stil geword het en rus in die
Here gevind het. Hierdie tweede stansa wys egter dat stilte nie onaktief is
nie, want behalwe dat dit onrealisties is om bloot net agteroor te sit en alles
net oor te laat aan God (“let go and
let God”), het
ons ook ʼn verantwoordelikheid – innerlike vrede en kalmte is noodsaaklik ja en
dit moet deurgaans deur jou beproewing in stand gehou word en hier kom ons
aandeel ter sprake – ons moet ons “rus in die Here”, in stand hou en dit doen
ons o.a. om met God daaroor te praat en “saam met Hom te werk” daaraan.
Dawid begin v.6 met dieselfde woorde as
v.2 ~ Net by
God vind ek rus. Waarskynlik vermaan hy homself en herinner hy hom weer daaraan dat hy
op God moet vertrou, want sy vertroue het dalk vir ʼn oomblik die wyk geneem en
het die donkerwolke van beproewing dalk sy vertroue in God ondermyn. Hierin lê
ʼn geweldige les vir ons en dit herinner so sterk aan die boodskap van Habakuk
ook – wanneer dinge té erg raak – herinner jouself aan wie God is en wat Hy vir
jou gedoen het – vestig opnuut weer jou vertroue in die Rots, want net Hy kan
jou red en net Hy kan ʼn veilige vesting verskaf waar jy stewig kan staan teen
die aanslae.
Hierdie oortuiging van Dawid word herhaal
in v.8, waardeur hy homself opnuut weer herinner daaraan dat sy heil by God
geleë is.
Dawid eindig hierdie tweede stansa, deur
sy volksgenote te vermaan om ook op die Here te wag en Hom ten alle tye, met
alles te vertrou. Wat meer is, hy moedig hulle aan om hul harte voor God uit te
stort, omdat Hy hulle Vader is en daarom kan hulle na Hom gaan – hulle moet dus
net soos hy, glo en vertrou, maar ook bid en hul omstandighede met God deel.
Sela – wees stil en oordink dit.
6.
3de
STANSA – DAWID SE WAARSKUWING (vv.10-13):
In die derde en laaste stansa waarsku
Dawid dat mense nie hul vertroue in materiële besittinge en dan spesifiek geld
moet plaas nie, maar in die almagtige en liefdevolle God en Vader.
Hy sê dat die mens verganklik is en dat
hy in vergelyking met God, niks is nie – soveel te meer materiële dinge en
daarom baat dit niks om op jou rykdom te steun in tyd van nood nie (of jou geleerdheid; of wat ook al), want dit beteken absoluut niks nie en
as God dan almagtig is, is Hy tog ver, ver verhewe bo die mens en materiële dinge,
waarom dan nie liewer jou vertroue in Hom plaas nie? Die mens het God nodig,
want net Hy is betroubaar en almagtig en liefdevol! God sal ongetwyfeld elkeen
beloon wie sy vertroue in Hom plaas en daarom moet ons nie allerlei planne
beraam om ons eie verlossing uit onaangename situasies te probeer bewerkstellig
nie – ons moet geduldig wag op Hom vir redding.
7.
TOEPASSING:
Hierdie Psalm is
ʼn pragtige getuienis van iemand wat sy vertroue in die Here plaas. Die Psalmis
het homself hier in ʼn lewensbedreigende situasie bevind, maar hy is nie gevul
met angs en vrees nie. I.p.v. ʼn vreesagtige optrede, plaas hy sy vertroue in
die Here om uitkoms te gee. Hy weet dat die Here die nodige krag en sekuriteit
kan verskaf om deur te druk, want hy weet dat net God alleen dit kan doen, maar
hy weet dit omdat hy sy Maker ken, maar meer nog as dit, hy weet dat die Here
sy volk se Verlosser is, want reeds in 2 Samuel het hy verskeie beloftes van
God ontvang.
Eerstens het God
Sy belofte van ʼn land vir Sy volk wat Hy tydens die eerste twee verbonde gemaak
het, herbevestig aan Dawid – 2 Sam.7:10 ~ Ek sal vir my volk Israel ’n plek bestel en hom plant, dat hy op sy eie
plek kan woon en nie langer verontrus word nie. En kwaaddoeners sal hom nie
meer verdruk soos vroeër nie. Die Here gaan egter in vv.12-13 voort en hy belowe aan Dawid dat sy
seun Salomo hom sal opvolg en hy sal die verwoeste Tempel weer herbou – ʼn huis
vir God se Naam.
Die belofte gaan
egter voort en die Here sê vir Dawid in v.13 en 16 van 2 Sam.7, dat Hy die
troon van Sy Koninkryk vir ewig sal bevestig en dat dit vir altyd sal vasstaan.
Hierdie is natuurlik ʼn verwysig na die Messias, Jesus Christus wat die Seun van
Dawid genoem word (Mat.21:9). Hierdie feit
is heelwat later deur die Engel bevestig wat Maria besoek het ~ Hy sal groot wees en die Seun van die
Allerhoogste genoem word. Die Here God sal Hom die troon van sy voorvader Dawid
gee, 33en Hy sal as koning oor die nageslag van Jakob heers tot in
ewigheid. Aan sy koningskap sal daar geen einde wees nie” (Luk.1:32-33). Lukas skryf ook in Hand.13:34
die volgende ~ God het Hom uit die dood laat opstaan, en daarom
sal Hy nooit vergaan nie. Dit het God met die volgende woorde gesê: Ek sal vir
julle die heilige en betroubare beloftes vervul wat Ek aan Dawid toegesê het.
Die punt van Psalm 62 kan as volg
saamgevat word: God alleen is in staat om die getroues te red van hul
destruktiewe en boosaardige vyande en net Hy kan Sy kinders veilig bewaar en
red, want Hy en net Hy alleen is beide Verlosser en Regter. Hy is dus die Een
wat red, maar Hy is ook die Een wat Sy kinders uiteindelik sal vergoed vir hul
getrouheid.
Paulus sê in sy brief aan die Filippense
die volgende ~ Wees altyd
bly in die Here! Ek herhaal: Wees bly! 5Wees inskiklik teenoor alle
mense. Die Here is naby. 6Moet oor niks besorg wees nie, maar maak
in alles julle begeertes deur gebed en smeking en met danksegging aan God
bekend. 7En die vrede van God wat alle verstand te bowe gaan, sal
oor julle harte en gedagtes die wag hou in Christus Jesus (Fil.4:4-7).
Wanneer vrees en onsekerheid; twyfel en
swaarkry in ons harte wortel skiet, moet ons, onsself herinner daaraan dat God
almagtig is en dat die onmoontlike vir Hom niks is nie. Hy is die soewereine
Een wie die lotgevalle van die mensdom bepaal – ook ons sʼn. Hy het ons lewens
in Sy hand en Hy belowe in Joh.10:28 ~
Ek gee hulle die ewige lewe,
en hulle sal in alle ewigheid nooit verlore gaan nie. Niemand sal hulle uit my
hand ruk nie. Niks is vir God
onmoontlik nie; Hy is die liefdevolle en genadige Koning wat ons, in ons
donkerste ure sál ondersteun en dra – ons moet uitroep om hulp en glo en weet
dat Hy ons lief het en ons nié sal verlaat nie.
Om op te som
dan: Wanneer ons beproef word sê Dawid vir ons, dat ons basies twee dinge moet doen:
·
Erken jou
afhanklikheid van God en roep v.7 in herinnering ~ God is my redding en my krag. Hy is
my rots, my sterkte, God is my toevlug.
·
Stort jou hart
voor God uit. Dit impliseer openheid en eerlikheid voor Hom en daarvoor is v.8
vir ons ʼn riglyn ~ Vertrou altyd op
Hom, my volk, stort julle hart voor Hom uit! God is vir ons ’n toevlug. Sela.
Boodskap deur Kobus van der Walt – Vaaldriehoek Gereformeerde Baptistegemeente
(Drie Riviere) – Sondag 24 Augustus 2014
