1. INLEIDING:
Ek wil graag weer soos die vorige keer, vanoggend se gedeelte
uit Daniël 9, paragraaf vir paragraaf behandel en gaan dus nie die hele
Skrifgedeelte nou met een slag deurlees nie – kom ons kyk dan daarna vanaf vers
een
2. AGTERGROND (vv.1-2):
Daniël skryf in hierdie gedeelte ’n gebed neer wat hy tot God
bid en hy begin deur vir ons te noem wanneer hy hierdie gebed geskryf het, nl.
...in die eerste regeringsjaar van Darius
seun van Ahasveros
(v.1). Dit beteken dat dit in ongeveer 538 v.C. geskryf is en
dit sou dus in dieselfde jaar gewees het as wat Belsasar die gesig van die
skrif teen die muur gesien het. Dit was dan ook dieselfde nag as wat koning
Darius van die Mede en Perse, Babilon binnegeval en Belsasar gedood het.
Wat verder merkwaardig is van hierdie Skrifgedeelte, is dat
Daniël self die rede aan ons verskaf waarom hy hierdie gebed gebid het – vers 2
~ In sy eerste regeringsjaar het ek,
Daniël, uit die Skrifte vasgestel dat volgens die woord van die Here wat tot
die profeet Jeremia gekom het, Jerusalem sewentig volle jare ’n puinhoop sou wees. Daniël het geweet dat
Jeremia ’n profeet van God was en dat dit wat Jeremia geskryf het, hy o.l.v.
die Heilige Gees geskryf het.
3. ISRAEL SE BALLINGSKAP (v.3):
Daniël
lees Jeremia se profesie t.o.v. Israel se ballingskap na Babilon en hy sien dat
God aan Jeremia geopenbaar het, dat hierdie ballingskap, sewentig jaar sou duur.
Daniël was in ongeveer 606 v.C. weggevoer na Babilon en daarom sou sy volk
rondom 536 v.C. weer herstel kon word as volk rondom Jerusalem. Hierdie belofte
van die Here is opgeteken in Jer.29:10-14 en dit noop Daniël om te bid – vers 3
~ Daarom het ek my na die Here God gewend
in gebed en smeking: ek het gevas, rouklere aangetrek en as oor my kop gegooi. Hy bid, want hy het besef
dat sy volk se ballingskap nog net ongeveer 2 jaar sou duur voor hulle sal
terugkeer na die Beloofde Land en daarom kom pleit hy by die Here in vv.3-19.
In
hierdie gedeelte vind ons nie net Daniël se gebed opgeteken nie, maar hierdie
is ook ’n pragtige voorbeeld van hoe ons as gelowiges voor die Here moet pleit
vir die vervulling van sy beloftes.
Daniël
het geweet dat sy volk weggevoer was en onderdruk is deur die Babiloniërs oor
hul sonde en dat daardie straf net sewentig jaar sou duur. Daniël bid egter nie
tot de Here, omdat hy twyfel of Jeremia se profesie in vervulling sou gaan nie
– nee, hy bid juis omdat hy vas glo dat daardie profesie wel in vervulling sou
gaan. Net so moet ons ook glo dat God Sy beloftes, soos vervat in die Woord,
sal volbring – so belowe die Here bv. in Fil.1:6 dat Hy ...die goeie werk wat Hy in ons
begin het, enduit sal voer en dit sal voleindig op die dag wanneer Christus
Jesus kom.
Omdat
Hy dit beloof, kan ons met groot vrymoedigheid en in geloof bid dat Hy dit
volledig en optimaal sal doen ten spyte van ons beproewing en tekortkominge,
deur bv. my hoogmoed of my ongeloof te verwyder en my te wys op my sonde en
swakhede, sodat ek my daarvan kan bekeer en derhalwe saam kan werk met Hom, ...die Begin en Voleinder van die
geloof (Hebr.12:2). Die vraag is of ons so sal kan bid?
Paulus gee vir ons die antwoord in Rom.8:26-27 ~ Die Gees staan ons ook in ons swakheid by: ons weet nie
wat en hoe ons behoort te bid nie, maar die Gees self pleit vir ons met
versugtinge wat nie met woorde gesê word nie. 27En God, wat die
harte deurgrond, weet wat die bedoeling van die Gees is, want Hy pleit, volgens
die wil van God, vir die gelowiges. Hierdie is ’n wonderlike gerusstelling, want dit maak
nie saak hoe krom en skeef en selfs gebrekkig ons gebed ook al mag voorkom nie,
die Heilige Gees “verpak ons gebed op die regte wyse”, sodat dit volgens God se
wil gebid word en daarom kan ons die gerusstelling hê dat Sy antwoord en
reaksie op my gebed die beste vir my is.
Ons
sien ook hier in v.3 wat Daniël se gesindheid was toe hy voor die Here in gebed
gekom het – hy het hom ... na die
Here God gewend in gebed en smeking: (hy) het gevas, rouklere aangetrek en as
oor (sy) kop gegooi.
Natuurlik gaan dit nie daaroor dit ons in ons situasie nou as op ons koppe moet
begin gooi nie – nee natuurlik nie, maar ons moet dieselfde gesindheid van
ontferming; van nederigheid; van eer en verheerliking, ens. teenoor God
openbaar wanneer ons voor Hom in gebed kom – dit gaan oor ’n hartsgesindheid en
dus nie oor die uiterlike nie.
Joël sê presies dieselfde vir ons in Joël 2:12-13 ~ Maar nou sê die Here: Kom met
julle hele hart terug na My toe, vas, huil en treur! 13Skeur julle harte, nie julle klere nie.
Kom terug na die Here julle God toe: Hy is genadig en barmhartig; Hy is
lankmoedig en vol liefde. Hy is bereid om straf te herroep. Dit is wat ons gesindheid moet wees – harte wat geskeur is. Die
Hebreeus wat hier vertaal is, dui op ’n algehele verandering van gesindheid –
om gebroke van hart te wees, soos wat Dawid in Ps.51:19 dit stel ~ Die offer
wat U wil hê, o God, is verootmoediging: U sal ’n hart vol ootmoed en berou nie
gering ag nie, o God, of Deut.10:16 ~ Wy
jou aan Hom en moenie hardkoppig wees nie, of Jer.4:4
~ Hulle dade maak dit vir hulle onmoontlik om na hulle
God toe terug te keer, want ’n hoergees het by hulle posgevat en hulle is nie
meer aan die Here toegewy nie. Skeur julle
harte – verootmoedig
(Engels -
“humble”) jou dus (’n gebroke gees - OAV)
en wy jou toe aan God en bekeer jou deur terug te keer na Hom. Dit is wat
Daniël se gesindheid was toe hy hierdie gebed in Dan.9 gebid het en dit is die
gesindheid waarmee ons na die Here moet kom.
Kom
ons kyk egter in meer besonderheid na Daniël se gebed wat dien as voorbeeld vir
ons gebede en daarvoor moet ons eers na vv.17-18 kyk:
4. DIE GRONDSLAG VIR GEBED:
Wat moet die grondslag, of die
uitgangspunt vir ons gebed wees? Ter wille van Uself, hoor tog my
gebed en smeking, en verskyn tog tot redding van u verwoeste heiligdom. 18Luister
tog, my God! Hoor ons tog! Sien tog ons verlatenheid raak, en dié van die stad
waaroor u Naam uitgeroep is... (vv.17-18a).
Dit gaan altyd in die eerste en laaste plek oor God se eer ~ ...ter
wille van Uself! Daniël sê ten minste twee dinge deur
hierdie openingsin – eerstens sê hy vir die Here dat die Here deur sy gebed
verheerlik moet word, maar primêr sê hy dat wat ook al die uitkoms van die
gebed – die uitkoms moet gaan oor God en Hom alleen. Dit is om presies hierdie
selfde rede dat die Here Jesus kort voor Sy kruisiging in die Tuin van Getsemané, gebid het ~ ...moet
nogtans nie doen soos Ek wil nie, maar soos U wil (Matt.26:39).
Daar is egter ’n tweede uitgangspunt vir hierdie gebed en dit
is om erkenning aan God te gee vir Sy genade ~ Ons pleit by U om ontferming, nie
omdat ons regverdig is nie, maar op grond van u groot barmhartigheid (v.18b). Die Hebreeuse woord wat hier vir “barmhartigheid” gebruik word, is רַחַם, רַחֲמִים [racham],
wat reg in die Engels vertaal word met “genade” en selfs met “compassion” (natuurlik is
“barmhartigheid dieselfde, maar eintlike ’n argaïese Afrikaanse woord).
Wanneer Daniël dan bid, doen hy dit met die wete dat God se
eer die prioriteit is en dat Hy daarmee saam tot God in gebed kan kom, omdat
God ’n genadige Vader is.
5. DIE INHOUD VAN GEBED:
Daniël
volg ’n baie interessante patroon in sy gebed – ’n patroon of volgorde wat nie
vreemd vir ons behoort te wees nie Wanneer ons Sondag oggende as gemeente saam
bid, moet ons ook so bid (daarom die skyfie
op die dataprojektor); wanneer
ons in ons binnekamer bid, behoort ons so te bid en soos ek gesê het, Daniël volg
hierdie selfde patroon – eers aanbidding (v.4) en dan sondebelydenis (vv.5-11a); dan danksegging (vv.12-15)
en laastens
voorbidding/smeking, of te wel petisie (vv.16-19).
·
Aanbidding (v.4):
Kom
ons kyk dan eerstens na “aanbidding” – vers 4 ~ Ek het tot die Here my God gebid en
bely: “Ag, Here, groot en ontsagwekkende God, U handhaaf u verbond en u trou
teenoor dié wat vir U liefhet en u gebooie gehoorsaam. Uit die staanspoor erken en bely
Daniël wie en wat God is tot wie hy sy gebed rig - groot en ontsagwekkende God; ’n God wat Sy verbond met
Daniël in stand hou, asook Sy trou bewys aan hom wat Daniël is.
As
die God wat Daniël aanbid – as die God wie ons aanbid, nie oor hierdie basiese
eienskappe beskik nie, is dit puur verniet dat ons tot Hom bid, maar net soos
Daniël weet en bely ons ook dat God wel die Here is wat groot en ontsagwekkend
is.
Wanneer
ons na die woorde, “verbond” en “gebooie” in hierdie vers kyk, weet ons dat hy
na God se Woord verwys en dan sal ons ook sien dat hy verder in sy gebed,
kort-kort na die Woord op verskillende wyses verwys.
Iets
wat verder uitstaan in hierdie openingsvers van die gebed, is dat wanneer ’n
mens na die oorspronklike teks kyk (Hebreeus), dan sien jy dat hierdie
gebed nie deur Daniël in die eerste plek vir homself gebid word nie, maar dat
hierdie gedeelte van die gebed in die meervoud geskryf is, m.a.w. Daniël bid
dit ook namens die volk en hierdie meervoudsvorm waarin hy sy gebed begin, vorm
die basis vir die res van die gebed – hy bid vir homself ja, maar hy bid ook
vir en namens die res van sy volksgenote.
Daniël
rig sy gebed tot die Verbondsgod – die God wat Sy verbond met Sy volk in stand
hou – beloftes wat God nie kan en sal verbreek nie, ten spyte van ’n
weerbarstige volk wat juis weggevoer is in ballingskap oor hul ontrou aan God –
straf op hul sonde dus, maar die volk het God steeds lief al is hulle
ongehoorsaam, daarom dat Daniël sê ~ ... u trou teenoor dié wat vir U liefhet
en u gebooie gehoorsaam.
Hierdie is dus ’n weerspieëling van ’n huweliksverhouding – die verbond is dus
nie ’n kontrak nie, maar ’n verhouding, daarom dat die Here die volgende in
Eseg.16:8 (OAV) vir Sy volk gesê het ~ En Ek het by jou verbygegaan en jou gesien, en kyk, jou
tyd was die tyd van liefde. Toe het Ek my vleuel oor jou uitgesprei en jou
naaktheid toegedek. Ja, Ek het vir jou gesweer en met jou ’n verbond aangegaan,
spreek die Here Here, en jy het
myne geword.
Hierdie
liefde wat dus hier van gepraat word, het hoegenaamd niks te doen met gevoelens
nie, maar dit gaan daaroor dat God se opdragte gehoorsaam word – dit is waarom
Jesus self in Joh.14:23 gesê het ~ As iemand My liefhet, sal hy my woord bewaar, en my Vader sal hom
liefhê, en Ons sal na hom toe kom en by hom woning maak. Dit is dus baie duidelik dat
liefde sonder gehoorsaamheid, blote sentimentaliteit is.
Die ironie van hierdie openings gedeelte van sy gebed, is
dat hy die getrouheid van God besing, maar dit staan in skrille kontras met die
afvalligheid van sy volksgenote en daarom kan Daniël nie anders as om die sonde
van sy mede-Israeliete te bely en in die bres te tree vir sy volk by die
Verbondsgod, Jahweh.
·
Sondebelydenis (vv.5-11):
Kom ons kyk dan na Daniël se sondebelydenis in vv.5-11 ~ Ons het
gesondig, ons het oortree, ons het verkeerde dinge gedoen, ons was opstandig en
het nie gelewe volgens u gebooie en u bepalings nie. 6Ons het nie
geluister na u dienaars die profete nie, wat in u Naam ons konings, ons leiers,
ons familiehoofde en die hele bevolking aangespreek het. 7U is
regverdig, Here. Dit is onsself wat hierdie ellende oor ons gebring het, oor
die mense van Juda, oor die inwoners van Jerusalem, oor die hele Israel, dié
wat naby is sowel as dié wat ver is, ver in al die lande waarheen U hulle
verstrooi het oor hulle ontrou teenoor U. 8Here, hierdie ellende het
oor ons, oor ons konings, oor ons leiers en oor ons familiehoofde gekom omdat
ons teen U gesondig het. 9Maar U, Here ons God, bewys barmhartigheid
en U vergewe, al was ons opstandig teen U. 10“Ons was nie aan U,
Here ons God, gehoorsaam nie, ons het nie volgens u wil gelewe nie, u wil wat U
deur u dienaars, die profete, aan ons gegee het. 11Die hele Israel
het u wil oortree; hulle het afvallig geword en nie na U geluister nie. Daarom
het U die vloek wat met ’n eed bevestig is en wat opgeteken is in die wet van
Moses, die dienaar van God, oor ons laat kom. Dit is omdat ons teen U gesondig
het.
Daniël erken en bely teenoor die Here dat hulle as volk ontrou
en ongehoorsaam was en dat hulle nie na die profete geluister het nie (v.6).
Hoor net hoe stel Daniël die kontras tussen God en die
Israeliete:
-
God is groot en ontsagwekkende (v.4);
-
God is getrou teenoor diegene wie
Hom lief het (v.4);
-
God is regverdig (v.7, 14);
-
God is die Een wat die volk uit Egipte gelei het (v.15);
-
God is ’n handhawer van Sy verbond (v.4);
-
God is barmhartig en vergewensgesind (v.9).
-
Die volk is ’n boos en rebelse
volk (v.5-6);
-
Die volk is ongehoorsaam en tree
verkeerd op (v.10-11);
-
Die volk het weggedraai van God se
opdragte en wette (v.11).
As
’n mens kyk na die ooreenkoms tussen God en die volk by Sinai toe die verbond
aangegaan is, dan kan dit nie anders dat God die volk straf met ballingskap,
swaarkry en beproewing nie, want dit is wat belowe was indien die volk
ongehoorsaam is en omdat God getrou is aan Sy eie woord, is die volk inderdaad
gestraf (Deut.28).
Maar,
daar was ook ’n belofte by Sinai van ’n genadige nuwe begin vir Israel na hul
sonde, op voorwaarde dat hulle, hul sonde sal bely en hulle daarvan sal bekeer (Deut.30:1-3). Dit is dan juis hierdie
belofte van God by Sinai wat Daniël noop om vergifnis vir die volk se sonde te
soek by die Here en hy herinner die Here in v.9 aan Sy belofte dat Hy genadig
sal wees.
Daniël
erken teenoor die Here dat die hele volk gesondig het – hy bely dus hul sonde
en dit is presies ook wat Jesus vir Sy dissipels in die “Onse Vader” geleer het
hoe om te bid toe Hy gesê het ~ So moet
julle bid (Matt.6:9)... en dan gaan Hy
in v.12 verder ~ ...vergeef ons ons oortredings soos ons ook
dié vergewe wat teen ons oortree. Let egter ook op dat Daniël die volk se sonde
by die naam noem (o.a. vv.5 en 6) – Ons het gesondig, ons het
oortree... ...Ons het nie geluister na U dienaars, die profete nie...
– dit
en dit is ook wat
ons moet doen.
·
Danksegging (vv.12-15):
Daniël kom in vv.12-15 by die “dankseggings gedeelte” van sy gebed ~ U het
die woorde wat U in verband met ons en ons regeerders uitgespreek het, in
vervulling laat gaan en hierdie groot onheil oor ons gebring. Daar het nog
nooit op die aarde so iets gebeur soos in Jerusalem nie. 13Al
hierdie onheil het oor ons gekom net soos dit geskryf staan in die wet van
Moses; tog het ons, Here ons God, nie ons saak met U reggemaak deur ons van ons
sonde te bekeer en in te sien dat U doen wat U sê nie. 14Daarom het
U ons hierdie onheil nie gespaar nie maar dit oor ons gebring. Here ons God, U
is regverdig in alles wat U doen, ons het nie na U geluister nie. 15“Here
ons God, U het u volk deur u groot mag uit Egipte gelei en daardeur u Naam
groot gemaak soos dit vandag nog is. Maar ons het gesondig, ons het verkeerd
gedoen.
Ons
kan baie maklik hierdie verse sien as deel van die belydenis, maar tog besing
Daniël die Here deur Hom te wys op Sy beloftes en dat Hy getrou daaraan bly –
Hy is ’n getroue God – getrou aan Sy beloftes, wat straf as ons oortree ja,
maar Hy is ook getrou aan Sy belofte van genade en daarom betoon Hy ook weer en
weer genade! Ons sien hierdie hele beginsel van ’n God wat sonde móét straf,
maar wat ook genade betoon, baie mooi uitgestippel in Rom.3:25-26 ~ Hom het
God voorgestel in sy bloed as ’n versoening deur die geloof, om sy geregtigheid
te bewys deurdat Hy die sondes ongestraf laat bly het wat tevore gedoen is
onder die verdraagsaamheid van God – om sy geregtigheid te toon in die
teenwoordige tyd, sodat Hy self regverdig kan wees en regverdig maak wie uit
die geloof in Jesus is.
Hy straf ons sonde, máár deur dit op Jesus te plaas en Hy bewys genade deur ons
sonde, in en deur Christus te vergewe!
·
Petisie (vv.16-19):
Daniël
kom nou aan die einde van sy gebed en hy rig sy smeking tot God en let op, hy
bid glad nie in hierdie gedeelte van sy gebed vir homself en vir sy eie
behoeftes nie – steeds bid hy “weg van homself” – hy bid vir andere; hy bid vir
die volk (vv.16-19) ~ Here, U het reddingsdade gedoen, neem
tog u toorn en u woede weg van Jerusalem, u stad, u heilige berg, want deur ons
sonde en deur die oortredinge van ons voorvaders spot almal rondom ons nou met
Jerusalem en met u volk. 17Ter wille van Uself, hoor tog my gebed en
smeking, en verskyn tog tot redding van u verwoeste heiligdom. 18Luister
tog, my God! Hoor ons tog! Sien tog ons verlatenheid raak, en dié van die stad
waaroor u Naam uitgeroep is. Ons pleit by U om ontferming, nie omdat ons
regverdig is nie, maar op grond van u groot barmhartigheid. 19Hoor,
Here! Vergewe, Here! Gee tog ag op ons en tree op! Ter wille van Uself, moenie
talm nie, my God. U Naam is oor u stad en oor u volk uitgeroep.”
Daniël vra dat die Here hierdie straf en beproewing van die
volk moet wegneem, t.w.v. God se eer en nie in die eerste plek t.w.v. die verligting
van die volk se straf nie – hy sê in v.17 ~ ...ter wille
van Uself en hy herhaal dit weer in v.19 – sy gebed
is, selfs as dit kom by die laaste gedeelte van sy gebed – die
“petisie-gedeelte”, tot eer van God en t.w.v. God se eer en dat Sy “attribuut”
van genade vertoon sal word, vra hy dat die Here die volk sal verlos. By
implikasie sê Daniël dus, dat hoe langer die volk in ballingskap bly, hoe meer
oneer sal teenoor God betoon word.
God se “reputasie” is dus hier op die spel – Sy reputasie t.o.v.
Sy genade en heiligheid en liefde en empatie en vergifnis, trouens Sy Naam is
hier op die spel en Daniël pleit dat die Here die volk moet verlos, ter wille
daarvan dat God se Naam nie verder in gedrang sal kom nie. Daarteenoor vra
Daniël om vergifnis en verlossing sodat al hierdie eienskappe wat ek so pas
genoem het, juis ten toon gestel kan word en volk en vyand God kan erken en eer
daarvoor betoon.
6. AFSLUITING:
Daniël se gebed moet vir ons as voorbeeld
dien van hoe ons ook behoort te bid, beide individueel, maar ook korporatief.
Ons moet saamstem met die Here dat ons oortree en gesondig het; ons moet ons
oortredings by die naam noem. Ons moet erken dat ons weggedwaal het van Sy
Woord en dat ons net soos die Israeliete, hardnekkig is. Ons moet egter ook
pleit vir Sy vergifnis en genade, deur op Sy beloftes te staan en Hom te
“herinner” aan Sy attribute – eienskappe soos Sy liefde en genade en
barmhartigheid en Sy belofte van vergifnis in Christus. Ons moet bid om
vergifnis en genade, deur Sy verbondsbeloftes en verbondsverhouding met ons,
aan te haal; om Hom te vra om ons te vergewe, sodat ons tot Sy eer kan lewe.
Hou egter weereens in gedagte dat Daniël in
die eerste plek vir andere (sy volksgenote) gebid het en
dat God daardie gebed beantwoord het – ons moet daarom nie nalaat om vir andere
te bid nie, veral ook as hulle in sonde leef.
Ons moet ook met dieselfde gesindheid
as Daniël bid – met ’n gesindheid van ontferming; van nederigheid; van eer en
verheerliking (v.3) en hou God se eer altyd in gedagte
wanneer jy bid ~ Hoor, Here! Vergewe, Here! Gee tog ag op ons en
tree op! Ter wille van Uself (v.19a).
Boodskap deur Kobus van der Walt – Vaaldriehoek Gereformeerde Baptistegemeente (Drie Riviere) – Sondag 23 Februarie 2014
