1. INLEIDING:
Ons het vantevore reeds gemeld dat Openb.13 handel oor meer as een Dier. Ons het in Openb.13:1-10 gekyk na die eerste Dier wat ’n politieke Dier was en wat verteenwoordigend was van Nero Caesar en die Romeinse Ryk. Hierdie eerste Dier se primêre doel was om die ganse wêreld onder sy heerskappy te verenig. Tot dusver was die aandag hoofsaaklik gerig op Nero en die Ryk, maar ons het steeds ook te doen met “afvallige Israel” wat die knie voor die Romeine gebuig het en daardeur, nie alleen Jesus die Verlosser gekruisig het en hul rug op God gedraai het nie, maar in die proses het hulle, hulself geskaar aan die kant van die Satan en sodoende hul sekuriteit in Rome gevind, eerder as in God Almagtig.
Die feit dat Rome en Jerusalem kop in een mus was, het radikale implikasies vir die jong kerk van die Here Jesus Christus ingehou. Jerusalem het nie gesukkel om die knie voor Rome te buig nie, maar die kerk kon dit nie doen nie, omdat die kerk, liggaam van Christus was en hulle derhalwe onderwerp het aan God en nie aan Rome nie.
Die volgende Skrifgedeeltes stel ons voor aan die tweede Dier, nl. die Godsdienstige Dier en alhoewel dit kriptiese inligting aan ons verskaf, is dit tog duidelik genoeg om die identiteit van hierdie tweede Dier te bepaal. Ons sal ook sien dat die eerste en die tweede Dier direk gekoppel kan word aan mekaar. Die godsdienstige Dier (13:11-18) manipuleer die massas tot aanbidding en volkome onderwerping aan die politieke Dier (13:1-10). Ons kan dus sê dat die tweede Dier, godsdienstig manipuleer. In die volgende verse beskryf Johannes hierdie manipulasie.
2. VERS-VIR-VERS ONTLEDING:
· Openb.13:11-12- ~ Toe het ek ’n ander dier gesien wat uit die aarde uit kom. Hy het twee horings gehad soos ’n lam s’n, maar hy het soos ’n draak gepraat. 12 Hy oefen al die gesag van die eerste namens hom uit. Hy maak dat die aarde en die bewoners daarvan die eerste aanbid, dié een waarvan die dodelike wond genees het. Die godsdienstige Dier verteenwoordig ’n demoniese manipulasie tot ’n punt waar die staat as soewerein gesien word. Hierdie godsdienstige Dier sal ons ook sien, is die afvallige Israel.
Ons sien in ons gelese gedeelte dat hier gepraat word van ’n “ander Dier”. Daar is twee betekenisse in die Griekse woord “ander”. Die een is “heteros”, wat verwys na ’n ander een, of ’n ander soort. Die tweede woorde, wat in hierdie gelese paragraaf gebruik word, is die woord “allos” wat van ’n ander een praat wat dieselfde is. Wat die Grieks dus hier vir ons wil sê, is dat die tweede Dier, ’n ander Dier as die eerste is, maar wat van dieselfde soort is (“another of the same kind”). Die tweede is nie dieselfde as die eerste nie, maar daar bestaan baie ooreenkomste.
Wat opmerklik is, is dat die eerste Dier uit die see gekom het, terwyl die tweede Dier uit die aarde gekom het. Ons het alreeds gesien dat die see na ’n heidense volk of nasies verwys en ons het gesien dat die eerste Dier verteenwoordigend van Rome was. Hierdie tweede dier kom uit die aarde en ons het ook reeds vantevore gesien dat die “aarde” na Palestina verwys. Wat of wie hierdie tweede Dier dan ook al mag wees, dit het iets te doen met Palestina.
Hierdie Dier het twee horings gehad soos ’n lam s’n, maar hy het soos ’n draak gepraat (v.11). Hierdie is ’n eienaardige voorstelling, want gewoonlik het lammers nie horings nie. Hierdie lam het egter twee horings. In die Ou Testament is “horings” beeldspraak vir, of verwys dit na aanbidding. As ons na die versierings in die Tempel kyk, sal ons sien dat daar oral versierings van horings was. Daar was bv. horings aan die punte van die altaar waar die brandoffers gebring is, asook die altaar waar die reukoffers gebring is (sien afbeelding van altaar hiernaas[2]).
Ons weet ook dat ’n “lam”, tipies is van Ou Testamentiese aanbidding – dink bv. aan die lam wat in Isak se plek geoffer is (Gen.22), of die Eksodus -Paaslam (Eks.12), ook Lev.9 en 12, ens. Ook weet ons dat die Woord praat van Christus as die Lam van God (Joh.1:29, 36). Van die 27 keer wat daar van ’n lam gepraat word in Openbaring, word daar 26 keer na Christus verwys as die Lam – dit is net hierdie eenkeer dat die woord lam gebruik word en daar nie eksplisiet na Christus verwys word nie.
Alhoewel hierdie lam in Opneb.13, Christus in gedaante probeer naboots, praat hy soos ’n draak. Daar word 13 keer van die draak gepraat in Openbaring en elke keer is dit ’n direkte verwysing na die Satan. Al kom hierdie Dier dus as godsdienstig voor, is dit ’n verpersoonliking van- en word dit geïnspireer deur die Satan. Dit is dus satanisme in sy mees letterlike vorm!
Die tema van vals en ware godsdiens word regdeur die Nuwe Testament aangetref. Beide Jesus, sowel as Paulus het die gelowiges voortdurend gewaarsku teen die godsdienstige wolwe in skaapsklere (Matt.7:15; Hand.20:29). Jesus het nog verder gegaan en ’n onderskeid getref tussen wolwe en bokke (Matt.25:31-33). Die wolwe en bokke was daardie godsdienstige mense wat voorgegee het dat hulle skape is, maar wat dit nie was nie.
Johannes sê in v.12a dat hierdie tweede Dier, al die gesag van die eerste (dier) namens hom uit(oefen) het. Die tweede Dier tree dus as “handlanger” op van die eerste Dier. In kort, die godsdienstige Dier se gesag word aan hom verleen deur die eerste Dier, of te wel die politieke Dier. Rome verleen dus gesag aan hierdie tweede Dier en die godsdienstige Dier is afhanklik van die eerste Dier. Johannes sê voorts dat die tweede Dier, ...maak dat die aarde en die bewoners daarvan die eerste (Dier) aanbid, dié een waarvan die dodelike wond genees het (v.12b). Hyself is dus nie alleen lojaal aan die eerste nie, maar hy dwing die res van die aarde (Palestina) om ook lojaal aan die eerste te wees. Die vraag is, wie of wat is hierdie godsdienstige Dier? Daar is hoofsaaklik twee moontlikhede:
· Sommige mense meen dat hierdie tweede Dier wat hom onderwerp het aan Nero, ’n groep was wat trou gesweer het aan Rome en wat bekend gestaan het as die Keiserlikekultus. Hulle het hulle o.a. daarvoor beywer dat alle mense hulle moes onderwerp aan die gesag van Rome en spesifiek aan die keiser wat op daardie stadium in beheer was. In die briewe aan die sewe gemeentes in Klein-Asië (2:9) het Johannes verwys na die sinagoge van die Satan en in sy brief aan die gemeente in Tiatira verwys Johannes na die diep geheimenisse van die Satan (2:24). Hierdie uitdrukkings kon verwys het na heidense tempels in die stede wat deur Cultus beheer is – Cultus wat aan die hoof van hierdie Keiserlikekultus gestaan het.
· ’n Tweede moontlikheid wat meer voor die handliggend is, is dat daar ’n godsdienstige groep (“horings”) in Palestina (“aarde”) was wat beweer het dat hulle “van God” was, maar wat inderwaarheid satanies gedrewe was (“draak”) en wat trou gesweer het aan Rome. Hierdie godsdienstige groep was niemand anders as die Judaïsme (afvallige Israel). Die vraag wat waarskynlik onmiddellik gevra kan word, is in watter opsig Israel trou gesweer het aan die Romeinse Ryk? Het die Jode dan nie die Romeine gehaat nie? Ja, hulle het! Hoe kon hulle dan trou sweer aan Rome? Die Woord verskaf aan ons verskeie antwoorde op hierdie vrae. Voor Jesus gekruisig is en voor Pilatus Hom as Koning van die Jode wou vrylaat, het die Jode uitgeroep ~ Vat hom weg! Vat hom weg! Kruisig hom! ...Ons het nie ’n koning nie; ons het net die keiser (Joh.19:15). In Hand.4 het die Apostels Herodes (koning van die Jode – die Joodse regeerder in Jerusalem namens Rome) en Pontius Pilatus (die Romeinse goewerneur in Palestina) direk met mekaar verbind as kop in een mus met mekaar om Jesus tereggestel te kry. Hulle gaan voort deur te sê ~ Dit is wat werklik in hierdie stad gebeur het. Herodes en Pontius Pilatus het met heidennasies en die volk Israel saamgespan teen u heilige Dienaar, Jesus, wat deur U gesalf is (Hand.4:27). ’n Ander voorbeeld van Rome en Israel se samewerking kan in Matt.22:15-21 gevind word ~ Toe het die Fariseërs gaan besluit om Jesus met ’n vraag in ’n val te lok. 16 Hulle stuur toe van hulle volgelinge saam met ’n aantal Herodiane om vir Hom te sê: “Meneer, ons weet dat u iemand is wat u mening eerlik uitspreek en getrou aan die waarheid die wil van God bekend maak sonder om mense in aanmerking te neem, want u let nie op die aansien van persone nie. 17 Sê vir ons wat dink u: Is dit reg om aan die keiser belasting te betaal, of is dit nie?” 18 Maar Jesus het deur hulle valsheid gesien en vir hulle gesê: “Huigelaars! Waarom stel julle vir My ’n strik? 19 Wys vir My die muntstuk waarmee die belasting betaal word.” Hulle bring toe die muntstuk vir Hom, 20 en Hy vra vir hulle: “Wie se kop en naam is hierop?” 21 “Die keiser s’n,” antwoord hulle. Jesus sê vir hulle: “Gee dan aan die keiser wat aan die keiser behoort, en aan God wat aan God behoort.”
Die Herodiane het bekendgestaan daarvoor dat hulle lojaal aan die keiser was en hulle het saamgespan met die Fariseërs om Jesus verstrengel te laat raak in kleinlike politiekery, sodat Jesus in die moeilikheid sou gewees het by die Romeinse owerhede. Jesus se bg. antwoord het die Herodiane egter onkant betrap en hulle het besef dat hulle Jesus nie met hulle boosheid uitgevang sou kry nie.
Die Jode kon nie die doodstraf oplê nie, behalwe as dit met die goedkeuring van Rome geskied en dit dui daarop dat hulle heel waarskynlik Rome se goedkeuring gehad het toe hulle Stefanus (die eerste Christen martelaar) gestenig het (Hand.7). Dit is egter moontlik dat Paulus wat ’n Romeinse burger was en wat teenwoordig was by Stefanus se steniging, die nodige toestemming verleen het, hoewel dit te betwyfel is, want hy was nie ’n amptenaar nie. Met Golgota was dieselfde beginsel van toepassing – die kruisiging vind plaas o.l.v. Romeinse gesag, maar Sy dood was geïnisieer deur die Jode wat saam met die Romeine gewerk het. In Hand.16:16-24 word Paulus en Silas in Filippi in die tronk gegooi. Hierdie situasie herhaal homself in Hand.17:5-9. Ook in Hand.18:12-15 het die Jode gepoog om Paulus vervolg te kry.
’n Mens sien deurgaans deur die Evangelies en Handelinge, dat die Jode saamwerk met die Romeine teen Jesus en die Christene. Hierdie was natuurlik uiters geveinsd van die Jode, want hulle het die Romeine gehaat, maar hulle het die Romeine gebruik waar hulle kon ten einde die Christene te vervolg. In kort, die Joodse leiers het die volk ingelei tot ’n situasie waar die staat en die “kerk” se gesagsfere totaal vermeng geraak het.
Hierdie was natuurlik niks nuuts vir daardie tyd nie (eerste eeu na Christus). Regdeur die eeue het godsdiens en staat saamgespan om die kerk uitgewis te kry – ons sien dit vandag nog (dink bv. hier aan die S.A. Raad van Kerke wat onteenseglik saam met die regering in dieselfde bed slaap).
Ons sien dus dat daar twee moontlikhede t.o.v. die identiteit van die godsdienstige Dier is – óf Cultus, óf die Judaïste. Watter een is dit dan? Ek dink dit voor die handliggend dat die Judaïste die beste inpas in hierdie rol.
· Openb.13:13-15 ~ Hy doen groot tekens, sodat hy selfs vuur van die hemel af op die aarde laat kom vir die mense om te sien. 14 Aan hom is daar mag gegee om wondertekens namens die dier te doen, waardeur hy die bewoners van die aarde mislei. Hy sê die bewoners van die aarde ook aan om ’n beeld op te rig vir die wat die litteken van die slagmes het en wat weer lewend geword het. 15 Aan hom is daar ook mag gegee om asem in die se beeld te blaas, sodat die beeld kan praat en almal kan laat doodmaak wat nie die beeld aanbid nie. Hierdie drie verse is waarskynlik van die moeilikste verse in Openbaring om te verklaar en kan dit as volg verklaar word:
Hier is sprake van groot tekens en dan word daar ’n voorbeeld gegee, nl. dat hy selfs vuur van die hemel af op die aarde laat kom (het). Hierdie voorbeeld herinner sterk aan die vuur wat die profeet Elia afgebid het en derhalwe sien ons dat die Bees een of ander vals profeet is. Daar bestaan geen getuienis (in die geskiedenisboeke, of die Woord) van hierdie spesifieke wonderwerk wat plaasgevind het nie (vuur uit die hemel) en kan hierdie voorbeeld bloot net gesien word as voorbeeld om aan te toon dat hierdie beeld wat hier gebruik word, bloot gebruik word om aan te toon dat die Dier een of ander vals profeet was wat seker maak dat hy vir homself en vir Rome, volgelinge kry en behou, eerder as dat hulle Christus navolg (sien ook Openb.16:13; 19:20; 20:10). Ten einde hierdie moontlikheid te ondersteun, kan ons verwys na bv. Hand.8:9-24 waar die valsprofete (Simon die Towenaar in hierdie geval) wonderwerke gedoen het. Ons moet onthou dat ook die Satan, wonderwerke kan doen (dink aan die Egiptenare in Eksodus) – natuurlike binne perke.
Wanneer ons na v.14 kyk, sien ons die godsdienstige Dier se misleiding baie duidelik, maar hierdie is ook onteenseglik, simboliese taal wat vir ons aandui dat die godsdienstige Dier daartoe bydrae dat die politieke Dier “groter as die lewe self lyk”. M.a.w. die tweede Dier beskik oor die vermoë om die mense te mislei, sodat die mense hulleself onderwerp aan die eerste Dier, omdat hulle onder die indruk gebring word dat hulle in ’n hopelose situasie sal verkeer as hulle, hulself nié onderwerp aan die eerste Dier nie. Hier is dus sprake van allerlei towery; oë verblindery en misleiding ten einde die liggelowiges weg te lei van die Evangelieboodskap wat deur die Apostels verkondig is.
Eerste eeuse geskiedenis is vol daarvan dat talle Jode onder die invloed van vals leraars, mislei is. Daar is bv. getuienis van die Selote wat Jerusalem wou verlaat kort voor die stad voor die Romeine geval het, maar ’n vals profesie is gebring wat gesê het dat God Jerusalem sou bewaar en oorwinning aan hulle sou gee. Die Selote het gebly, net om kort daarna tot die ontnugterende realiteit gebring te word, dat hulle mislei was en hulle is in hul dosyne uitgedelg deur die Romeine.
[1]Bybelstudiereeks aangebied deur Kobus van der Walt te ANTIPAS Gemeente (Vereeniging) Sondagaand 14 Maart 2011
